Μια ερευνητική ομάδα που χρηματοδοτείται από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (NIH) κατάφερε να αναπτύξει και να χορηγήσει με επιτυχία μια εξατομικευμένη γονιδιακή θεραπεία σε ένα βρέφος που έπασχε από μια απειλητική για τη ζωή, μέχρι πρότινος ανίατη, γενετική διαταραχή. Το μωρό διαγνώστηκε λίγο μετά τη γέννησή του με τη σπάνια πάθηση «ανεπάρκεια συνθετάσης καρβαμοϋλοφωσφορικού 1 (CPS1)» και ανταποκρίθηκε θετικά στη θεραπεία. Αξιοσημείωτο είναι ότι ολόκληρη η διαδικασία — από τη διάγνωση έως τη θεραπεία — ολοκληρώθηκε μέσα σε μόλις έξι μήνες. Πρόκειται για την πρώτη επιτυχημένη χρήση αυτής της τεχνολογίας γονιδιακής τροποποίησης σε ανθρώπινο ασθενή. Η πλατφόρμα που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη είναι ευέλικτη και προσφέρει προοπτικές για την ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπειών για ποικιλία γενετικών νοσημάτων σε διάφορα μέρη του σώματος.
Ερευνητές από το Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Φιλαδέλφειας (CHOP) και την Ιατρική Σχολή Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια (Penn) ανέπτυξαν την εξατομικευμένη θεραπεία χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα γονιδιακής τροποποίησης CRISPR. Διόρθωσαν με επιτυχία μια συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη στα ηπατικά κύτταρα του βρέφους που προκαλούσε την πάθηση. Το CRISPR είναι μια προηγμένη τεχνολογία που επιτρέπει στους επιστήμονες να κάνουν ακριβείς αλλαγές στο DNA μέσα σε ζωντανά κύτταρα. Πρόκειται για την πρώτη γνωστή περίπτωση εξατομικευμένης θεραπείας με βάση το CRISPR που χορηγείται σε μεμονωμένο ασθενή, σχεδιασμένη ειδικά ώστε να στοχεύει μόνο σωματικά κύτταρα (μη αναπαραγωγικά), ώστε οι γενετικές αλλαγές να περιορίζονται μόνο στον συγκεκριμένο ασθενή.
Η ανεπάρκεια CPS1 είναι μια σπάνια πάθηση κατά την οποία το ήπαρ δεν μπορεί να διασπάσει σωστά τα υποπροϊόντα του μεταβολισμού των πρωτεϊνών, με αποτέλεσμα την επικίνδυνη συσσώρευση αμμωνίας στον οργανισμό. Η τοξική αυτή συγκέντρωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στον εγκέφαλο και το ήπαρ. Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει συνήθως δίαιτα χαμηλή σε πρωτεΐνη, μέχρι το παιδί να μπορεί να υποβληθεί σε μεταμόσχευση ήπατος. Ωστόσο, κατά την αναμονή, το παιδί παραμένει ευάλωτο σε ξαφνική ανεπάρκεια οργάνων που μπορεί να προκληθεί από στρεσογόνους παράγοντες όπως λοιμώξεις, τραυματισμούς ή αφυδάτωση. Αυξημένα επίπεδα αμμωνίας μπορεί να οδηγήσουν σε κώμα, εγκεφαλικό οίδημα και ενδεχομένως θάνατο ή μόνιμη εγκεφαλική βλάβη.
Το βρέφος έλαβε αρχικά μια πολύ χαμηλή δόση της θεραπείας σε ηλικία έξι μηνών και αργότερα μια υψηλότερη. Τα πρώτα σημάδια αποτελεσματικότητας εμφανίστηκαν σύντομα, καθώς το παιδί άρχισε να ανέχεται μεγαλύτερη ποσότητα πρωτεΐνης στη διατροφή του, και οι γιατροί μείωσαν τα φάρμακα που χρησιμοποιούνταν για τη ρύθμιση των επιπέδων αμμωνίας. Ένα σημαντικό σημάδι βελτίωσης φάνηκε όταν το παιδί αρρώστησε από κρυολόγημα και στη συνέχεια εμφάνισε γαστρεντερική λοίμωξη — καταστάσεις που συνήθως είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για ασθενείς με αυτή την πάθηση, λόγω του κινδύνου ραγδαίας αύξησης της αμμωνίας στον εγκέφαλο.
Οι ερευνητές παρουσίασαν τα ευρήματά τους στη Συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας στις 15 Μαΐου και περιέγραψαν τη μελέτη τους στο περιοδικό The New England Journal of Medicine.