ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΟΝΙΔΙΑΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (ZYNTEGLO) ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ β-ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ
• Ιανουάριος 2013 : χαρακτηρισμός του Zynteglo ως ορφανού φαρμάκου για τη β-θαλασσαιμία
• Μάρτιος 2019 : θετική γνωμοδότηση για την υπό προυποθέσεις έγκριση από την Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του EMA http://investor.bluebirdbio.com/news-releases/news-release-details/bluebird-bio-receives-positive-opinion-chmp-zynteglotm
• Ιούνιος 2019 : έγκριση (υπό προυποθέσεις, conditional) από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/zynteglo
Μέχρι πρόσφατα μοναδική οριστική θεραπεία της β-θαλασσαιμίας αποτελούσε η αλλογενής μεταμόσχευση μυελού των οστών από συμβατό δότη. Ωστόσο, η περιορισμένη διαθεσιμότητα συμβατού μοσχεύματος, η χρόνια ανοσοκαταστολή και η αυξημένη θνητότητα και νοσηρότητα στους μεγαλύτερους ηλικιακά ασθενείς, περιορίζουν σημαντικά την επιτυχία της συγκεκριμένης προσέγγισης. Για τους περισσότερους ασθενείς, οι χρόνιες μεταγγίσεις και η καθημερινή αποσιδήρωση που επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής και συνδέονται με κλινικές επιπλοκές, αποτελούσαν τη μόνη υποστηρικτική αντιμετώπιση της πάθησης.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ενέκρινε πρόσφατα τη γονιδιακή θεραπεία με το προϊόν Zynteglo ως μέθοδο θεραπείας για τη μείζονα β-θαλασσαιμία (μεσογειακή αναιμία) σε ασθενείς άνω των 12 ετών, με γονότυπο β+ (δηλ. με ελάχιστη παραγωγή β-αλυσίδων σφαιρίνης), οι οποίοι είναι επιλέξιμοι για αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων αλλά δεν διαθέτουν συμβατό συγγενή δότη. Το Zynteglo είναι κυτταρικό προϊόν που παράγεται από τα ίδια τα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα του ασθενούς με θαλασσαιμία, στα οποία γίνεται εισαγωγή ενός φυσιολογικού αντιγράφου του γονιδίου της β-σφαιρίνης μέσω λεντιικού φορέα και τα οποία επιστρέφονται στον ασθενή με ενδοφλέβια χορήγηση, ως γενετικά διορθωμένα πλέον, μετά από ένα μυελοκατασταλτικό σχήμα προετοιμασίας (χημειοθεραπεία) που διευκολύνει την εγκατάστασή τους στον μυελό των οστών. Τα γενετικά διορθωμένα κύτταρα μετά την εμφύτευσή τους αρχίζουν να παράγουν σταθερά λειτουργική αιμοσφαιρίνη και ο ασθενής απαλάσσεται από τις μεταγγίσεις ή αραιώνουν δραματικά η συχνότητα και ο όγκος των μεταγγίσεων.
Όπως ανακοινώθηκε στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Αιματολογίας (Αμστερνταμ 13-16/06/2019), οι 31 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε γονιδιακή θεραπεία με το προϊόν Zynteglo στις τρέχουσες διεθνείς κλινικές μελέτες φάσης 3, HGB 207 και HGB 212, που συμπεριλαμβάνουν ασθενείς με β+ γονοτύπους (εκτός της IVS-I-110 μετάλλαξης) και ασθενείς με β0 γονοτύπους ή την IVS-I-110 μετάλλαξη, αντίστοιχα, παραμένουν στην πλειονότητά τους ανεξάρτητοι μεταγγίσεων, σε διάστημα παρακολούθησης 3-22 μήνες, διατηρώντας αιμοσφαιρίνη 8.8-13.6 gr/dl.
Στην κλινική μελέτη HGB 212 συμμετέχει και η Ελλάδα (Νοσοκομείο Γ.Παπανικολάου, Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων -Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας, Κύρια Ερευνήτρια: Ευαγγελία Γιαννάκη) και δύο Ελληνες ασθενείς έχουν υποβληθεί επιτυχώς στη διαδικασία https://www.amna.gr/health/article/370293/Egkrisi-tis-gonidiakis-therapeias-gia-tin-antimetopisi-tis-Mesogeiakis-Anaimias.
Εκτιμάται ότι σταδιακά με την ολοκλήρωση των μελετών που συμπεριλαμβάνουν θαλασσαιμικούς ασθενείς με β0 γονότυπο ή ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία θα διευρυνθεί η ένδειξη του προϊόντος και θα συμπεριλάβει και αυτούς τους ασθενείς.